بایگانی تیر ۱۴۰۱ :: نقش برتر پارس ، معماری، عمران، شهرسازی ، مرمت

پاورپوینت بررسی مجموعه حاج کریم بازار اصفهان

تعدادبرگ: 24 اسلاید بهمراه نقشه بازار قیمت: 12000 تومان	تعدادمشاهده 116

پاورپوینت بررسی مجموعه حاج کریم بازار اصفهان

بخشی از مطلب

مجموعه حاج کریم از ابنیه بزرگ بازار اصفهان است که در بازار " در تالار" یا نیم آور واقع شده و در دوران قاجار ساخته شده است. این سرا در میانه بازار طویل اصفهان و درست در محلی که بازار چرخشی دارد، قرار گرفته است. این چرخش به گونه زیبایی با معماری مجموعه همخوانی پیدا کرده یا به عبارت دیگر، مجموعه علی رغم معماری منظم خود با چرخشی منحنی شکل خط بازار هماهنگ گردیده است.

اگر بنا را از بافت پیرامونش جدا کرده و به صورت مجزا به آن بنگریم مشاهده می شود که بین جداره خارجی و فضاهای داخلی آن از نظر شکل تفاوت زیادی وجود دارد. اشکال فضاهای داخلی بنا کاملا منظم و هندسی هستند حال آنکه در شکل جداره بیرونی آن نظمی احساس نمی شود. این تفاوت شکل داخل و خارج بنا از آنجا ناشی می شود که در معماری ما، معمار طراح به جهت اتکا به درون گرایی به عنوان اصل اساسی در طراحی ، هم و غم خود را تنها مصروف فضاهای داخلی که شامل حیاط های باز نیز هستند می نماید و به جداره و نماهای خارجی اعتنایی ندارد. به این ترتیب حتی گاهی جداره خارجی در اتصال کامل با بناهای مجاور به کلی از چشم ها پنهان می ماند.

درون بنا از هندسه کاملی برخوردار است. نه تنها حیاط، تیمچه و حجره ها و سایر فضاها شکلی کاملا هندسی دارند. بلکه ترکیب کلی فضاها نیز بر هندسه ای تمام استوار است. دو محور عمود بر هم استخوان بندی مستحکم و قاطعی برای کل طرح پیدید آورده و هندسه ای خالص را بر آن حاکم می راند.

حیاط یا صحن سرا که مهم ترین فضای مجموعه است و تنها نقطه ای به شمار می رود که تصویری کلی از بنا را به مخاطب ارائه می دهد، در محل تلاقی دو محور می نشیند و شکل آن در حجم کلی از دو محور مذکور متاثر می گردد. فضاهای دیگر مجموعه نیز در امتداد دو محور در چهار سوی صحن قرار می گیرند و تنها تیمچه از بند این نظم خارج می ماند.

صحن اصلی که خود مانند نگینی در میانه طرح قرار گرفته ، قاعده ای تقریبا مربع شکل با گوشه های بریده دارد و دو طبقه است. طبقه دوم آن نسبت به طبقه اول عقب نشسته و به این ترتیب حیاط در مرتبه بالاتر بازتر شده است. در میانه هر ضلع صحن و درست روی محورهای اصلی بنا، طبقه دوم پیش آمده و به محازات طبقه اول قرار می گیرد. با این تمهید ساده در حجم کلی بنا و در میانه هر ضلع آن، چهار عنصر برجسته ظاهر می شوند که بر حضور دو محور عمود بر هم در بنا تاکید می کنند. ترکیب حیاط سازی صحن نیز به تبعیت از محورهای دوگانه، حوضی در میانه و چهار باغچه در اطراف آن پیدا کرده است.

صحن چهار ورودی دارد که این ورودی ها نیز در زیر احجام جلو نشسته میان نماها قرار گرفته اند. ورودی ها در انتهای چهار دالان بازارچه مانند قرار دارند که در امتداد دو محور اصلی بنا واقع اند. از این چهار دالان، سه دالان به سه ورودی مجموعه راه می برند و صحن را به راسته اصلی بازار پیوند می دهند و دالان چهارم به گره ای متشخص در بنا می رسد که امروز به صورت حیاط کوچکی است اما احتمال دارد که قبلا مسقف بوده و صورت تیمچه ای را داشته است. این دالان های چهارگانه در ابتدا و انتهای خود یعنی در ورودی های بنا و نیز محل اتصال به حیاط اصلی ارتفاعی یک طبقه دارند اما در طول خود مرتفع و دو طبقه هستند. و به این ترتیب سر و ته مشخصی پیدا کرده و خود به فضای مستقلی شبیه به یک تیمچه طویل بدل شده اند.

حجره ها که عنصر فضایی اصلی بنا را تشکیل می دهند در دو طرف دالان ها و در اطراف حیاط در دو طبقه قرار دارند. این حجره ها عموما دهانه های ثابت و عمق های متغیر دارند. عمق و گاهی شکل قاعده آن ها بسته به شرایط نقطه ای که در آن واقع اند تغییر می کند.

زیباترین عضو بنا یعنی تیمچه کوچک آن در گوشه جنوب غربی بنا نشسته است. این تیمچه هرچند جزء مهمی از مجموعه را تشیل می دهد، اما از هندسه کلی طرح پیروی نمی کند و دارای ورودی مستقلی از بازار است. تیمچه مجموعه در میانه دالانی واقع شده که بین راسته اصلی بازار و دالان جنوبی قرار گرفته است. این دالان و تیمچه هرچند از طریق چند حجره، به حیاط اصلی مرتبط می شوند اما کاملا می توانند با هم بنایی مستقل و با معماری ای تمام و کامل محسوب شوند. تیمچه و دالان دو طبقه ارتفاع دارند.

سقف تیمچه با رسمی بندی و نورگیرهای مشبکی که در میانه خطوط آن دارد مانند جواهری خودنمایی کرده و هر مخاطبی را به سوی خود می خواند. مجموعه حاج کریم در بازار اصفهان هرچند امروز شکل اولیه خود را حفظ نکرده است اما از زیباترین نمونه های ابنیه وابسته به بازارها در دوران قاجاریه است.

و.......